Middeleeuwse schoenen
door Araceli Thomas

Wat heb je nodig?

Schoenen in de Maciejowski bijbel • Type schoen: Militie/Ridders/arm civiel: Lage of enkelhoge stevige schoenen met een goede grip. Zachte of harde zolen zijn eigen keus. Géén laarzen! Rijk civiel: Frivole, meestal lage schoenen met punt of borduursels. • Materiaal: Leer of, als je een rijke dame of heer bent: zijden of vilten schoentjes. De zolen moeten het liefst ook van leer zijn maar subtiel rubber wordt meestal ook gedoogd. • Kleur: Militie/arm civiel: neutrale kleuren zoals ongekleurd leer, bruin, zwart, donkerrood, donkergroen Rijk civiel: bruin, zwart, rood, blauw, wit, groen, geborduurd

Zelf middeleeuwse schoenen maken gaat wel maar is redelijk bewerkelijk. Daarom hebben we een advies opgesteld over waar je het beste je schoenen kunt kopen. Ben je toch geinteresseerd in zelf schoenen maken neem dan contact met ons op, dan geven we je tips en koppelen we je aan de juiste mensen.

Materiaal
Een goede all weather proof schoen bestaat uit een (zacht) lederen bovenschoen met een meestal harde lederen zool. Schoenen met zachte zool (vaak turn shoes) zitten in principe best lekker maar lopen wat minder fijn op onregelmatige oppervlakken. Anderzijds kan een zachte zool vaak wel het grip verbeteren. Een andere veelgeziene manier om lederen zolen meer grip te geven is met nagels aan de onderkant. Hiervan hebben we nog nooit echt een bewijs gezien maar het klinkt ook niet helemaal onlogisch. Zijden of viltenschoentjes kwamen ook weleens voor maar zijn vooral voorbehouden aan de rijke mensen. Waarschijnlijk waren dat vooral binnenschoentjes of werden ze buiten enkel gebruikt met trippen, houten dikke zolen, die je met riempjes over je schoen bevestigd.

_{Mannenschoenen afgebeeld op een Duitse
drieluik van omstreeks 1335.}

Uiterlijk
De schoenvorm is redelijk uniform en varieert tussen lage ballerina-achtige schoenen, ook vergelijkbaar met spaanse sloffen, tot enkellaarzen (hoge laarzen hebben we nog nooit gezien in manuscripten). Ze zijn allemaal nauwsluitend en de zolen steken er niet onderuit zoals bij moderne schoenen. De punten van de schoenen kunnen zowel rond als spits zijn. De spitse punten zijn een typisch modebeeld van de rijke, hoe spitser hoe onhandiger om te lopen maar het werd wel vaak als mooier bestempeld. De sluitingen van de schoenen zijn meestal leren koordjes of in enkele gevallen gespjes. Mannen kunnen alle vormen schoenen dragen (afhankelijk van hun outfit) maar voor vrouwen lijken lage schoentjes meer de norm te zijn dan enkellaarzen. Dit is echter wel vrij moeilijk te bepalen omdat je haast nooit vrouwenenkels afgebeeld ziet in de manuscripten, de jurken hangen er meestal netjes overheen.

NB. Op de website "Footwear of the Middle Ages" van I. Marc Carlson kun je zijn schoenenonderzoek volgen. Erg boeiend omdat er veel modellen zijn afgebeeld inclusief dateringen en bronnen.

Koopadvies
Voorlopig hebben we simpelweg een lijst opgesteld met een aantal schoenensites die geschikte schoenen leveren (in sommige gevallen gaat het om schoenen met rubberen zolen, deze worden gedoogd omdat ze langer meegaan). We hebben verscheidene paren die voor de 13e eeuw geschikt zijn geselecteerd en voor de duidelijkheid specifiek afgebeeld. Door erop te klikken kom je als het goed is direct bij de juiste pagina terecht.
De volgorde van de sites op deze pagina is gebaseerd op de gemiddelde prijs van de schoenen. De eerste biedt dus de goedkoopste aan en de laatste de duurste.
Overigens kan het ook zo zijn dat een enkele schoenensoort die wel geschikt is niet in dit advies getoond wordt, heb je iets anders op oog vraag de S.A.G. dan om raad.

Tot slot voordat je je favoriete paar kiest: Aangezien wij een grote diversiteit toejuichen worden schoenmodellen die meermaals in de vereniging aanwezig zijn niet in dit artikel aangeraden.

Succes met kiezen!