Riemen & Gespen
Moderators: Administrators SAG Lezers: Gasten
|
Riemen en Gespen
Inhoud: Een riem is een bijna onmisbaar onderdeel van je uitrusting. Je kunt er je kleding mee bij elkaar houden, je outfit mee pimpen en kleine bezittingen aan hangen om bij je te dragen.
De zwaardriem dient een heel specifiek doel. Deze moet stevig en breed zijn om het gewicht van het zwaard goed te kunnen dragen, en niet te snel te slijten bij het dragen over een maliënkolder. Meestal wordt een dergelijke riem bij aankoop van een schede voor je zwaard bijgeleverd, dus daarover wijden we hier niet te veel uit. Als je echter een zwaardriem koopt en je hebt de keuze uit meerdere opties, kun je de onderstaande adviezen op gebied van gesp en kleur altijd meenemen in je keuze.
In de dertiende eeuw zijn riemen grotendeels een unisex accessoire. Mannen en vrouwen dragen dezelfde soort modellen, meestal zijn ze tamelijk lang en smal, tussen 140 en 190 cm lang en tussen 1,5 en 2,5 cm breed. Hoewel ze vrij lang zijn, hebben de riemen geen schuif-lusjes, zoals onze moderne riemen, om de rest van de lengte naar de zijkant toe weg te steken. In plaats daarvan laten middeleeuwers de riem vanaf de gesp los naar beneden hangen of steken het uiteinde terug onder de riem. Om de riem te helpen recht te hangen werd er soms een knoop in gelegd. In Londen is zelfs een (mogelijk dertiende-eeuws!) stuk riem met gesp terug gevonden waar deze knoop nog in zit.
Het verreweg meest gebruikte materiaal voor riemen is leer. Dit materiaal is gemakkelijk voorhanden, duurzaam en eenvoudig te versieren door het te kleuren, te stempelen of te krassen / in te snijden. Voor mensen met meer geld te besteden zijn er ook stoffen riemen. Deze geweven banden zijn, uitgaand van archeologische vondsten, doorgaans van zijde. We kunnen dus concluderen dat zo'n riem een luxe artikel moet zijn geweest voor rijkere lieden. Dit zal onder meer te maken hebben met het feit dat een riem aardig wat te verduren krijgt, en textiel minder slijtvast is dan leer.
Leer laat zich in vrijwel alle kleuren verv en. Middeleeuwers deden dit veelvuldig, zo blijkt uit analyse van archeologische vondsten. Blauw, rood, geel en groen kwamen in verschillende tinten voor. Ook werd leer gebruikt in haar natuurlijke kleur. Plantaardig gelooid leer is vaak licht van kleur, maar verkleurt onder invloed van bijvoorbeeld water, licht en aanraking (middels vet op onze huid). Ze laat zich makkelijk kleuren met plantaardige verfstoffen en moderne kleuringen zoals schoensmeer of Dylon verf. Hier geldt natuurlijk hetzelfde als voor textiel: hoe voller en dieper de kleur, hoe duurder. Bruintinten zijn altijd veilig, maar niet per se armoedig. We zien bruine riemen in manuscripten ook terug op rijke heren en dames. Er is ongelofelijk veel archeologisch materiaal om uit te putten als het om gespen gaat. Dat is het mooie van metaal: het laat zich gemakkelijker terug vinden dan andere materialen. Uitgaande van bodemvondsten kunnen we met zekerheid stellen dat messing een geliefd materiaal was voor gespen en ander riembeslag. Uit andere bronnen, zoals overgebleven stenen gietmallen, weten we dat ook tin erg veel werd gebruikt. Helaas vergaat tin erg gemakkelijk in de bodem dus vinden we er weinig van terug. Het is ook goed om te smelten, oftewel recyclebaar. Het is niet onlogisch te denken dat de meeste mensen goedkopere, omsmeltbare tinnen gespen droegen, en messing in de minderheid was. Echter, omdat er weinig tin en veel messing wordt gevonden, zijn de meeste reproducties van messing. Het messing aanbod op de re-enactors markt is dan ook erg groot. De vorm van de gesp kan erg variëren. Er zijn er een aantal makkelijk herkenbare gespen die in de dertiende eeuw gedragen werden: De zogenaamde D-gesp is altijd een goede keus. Dit type gesp komt door de eeuwen heen voor en verandert weinig. Kies altijd een model dat glad is afgewerkt, zonder bijvoorbeeld decoratieve streepjes. Dat soort decoratie is veertiende-eeuws in origine. De dubbele-D-gesp is ook een mooie optie, maar is iets moderner dan de D-gesp. Uit vondsten blijkt dat dit model met name vanaf halverwege de veertiende eeuw in de mode kwam. Er zijn ook enkele dertiende-eeuwse voorbeelden. Dit zijn meestal kleinere gespjes, daarom wordt van deze gespen door archeologen gedacht dat ze voor schoenen bedoeld zijn. Het is echter niet onredelijk om aan te nemen dat dergelijke gespen ook op riemen hebben gezeten. Bovendien zijn ze voor re-enactors heel goed verkrijgbaar en dus keuren we ze goed. Voor deze gespen geldt hetzelfde als voor D-gespen: kies een eenvoudig glad model, zonder decoraties.
Voor Bataille-doeleinden is het altijd verstandig een natuurlijk getinte riem zonder poespas te hebben voor je basiskostuum. Alle tinten bruin of ongekleurd leer zijn hiervoor geschikt. Zwart heeft niet de voorkeur, maar zal voor zwaardriemen toegestaan worden; je hebt immers niet altijd de keuze voor de juiste schede / riem bij het juiste zwaard. Wil je toch graag een gekleurde riem, dan kan dat, maar bedenk dat je hem niet altijd kunt dragen. Koop zoiets dus alleen als je een neutrale riem achter de hand hebt. Ditzelfde geldt ook voor geweven of geborduurde riemen en voor het bevestigen van riembeslag op je riem. Voordat je je buiten de vaste basis begeeft, zoek altijd contact en advies bij de S.A.G..
*Noot: Bij archeologische vondsten kan worden onderzocht van welk metaal iets is gemaakt. Bij gespen zien we vaak als materiaal 'koper legering' staan. Vaak blijkt dit messing, maar het kan ook brons betekenen. Het is niet altijd mogelijk om met zekerheid vast te leggen welke van de twee, behalve door een destructieve proef. Wil je meer weten over de bodemvondsten waar een code bij staat? Ga dan naar http://finds.co.uk en voer de code in de database zoekmachine in.
• Maciejowski Bijbel Geschreven namens de S.A.G. in opdracht van de Orde der Noorderwind
Eerste versie februari 2014 |
||||||||||
| Bas | Laatst gewijzigd: Za, 4 maa '17, 13:17 | |||||||||
