William Marshal
door Saskia Roselaar

William Marshal (ca. 1146-1219) is een relatief onbekende middeleeuwer, maar daarom niet minder interessant. Door zijn diensten te verlenen aan vijf verschillende koningen wist hij op te klimmen van landloze, jongere zoon tot één van de belangrijkste heren in Engeland.

_________________________________________________________________________________

De kleine William komt voor het eerst in beeld tijdens de burgeroorlog tussen koning Stephen en keizerin Matilda (Maud). Williams vader John, een onbelangrijke edelman, had beloofd Newbury Castle aan Stephen over te dragen, en William diende als gijzelaar bij Stephen om deze belofte kracht bij te zetten. John weigerde echter het kasteel over te geven, en Stephen dreigde William onder de ogen van zijn vader te vermoorden. John antwoordde 'Go ahead, I still have the hammer and the anvil with which to forge still more and better sons!' Gelukkig liet Stephen William in leven.

Williams vader had niet veel land, en William moest dus zijn eigen positie veroveren. Hij diende eerst als schildknaap voor zijn oom, Patrick van Salisbury, en ontving in 1167 de ridderslag. Een jaar later werd zijn oom in de strijd gedood. William werd gevangen genomen, maar zijn losgeld werd betaald door Eleonora van Aquitanië, die onder de indruk was geraakt van zijn moed. William maakte vervolgens furore als toernooiridder. In deze periode waren toernooien nog geen spel, zoals ze later zouden worden. De verliezers konden gevangen worden genomen en moesten losgeld betalen om vrij te komen. Volgens de legenden won William 500 toernooien, wat hem een flink fortuin aan losgeld opleverde.

Zijn roem snelde hem vooruit en in 1170 werd hij aangesteld als hoofd van het militaire huishouden van Henry, de zoon van koning Henry II. De jonge Henry viel echter in ongenade na een opstand tegen zijn vader en hij stierf kort daarna, en William ging van 1183 tot 1186 op kruistocht. Na zijn terugkeer werd hij door Henry II in genade ontvangen, en hij diende de koning trouw. De drie resterende zonen van de koning kwamen ook in opstand, en William had dus heel wat met hen te stellen. William vocht onder andere tegen Henry's oudste zoon, Richard I Leeuwenhart. Hij had Richard zelfs in de strijd kunnen doden, maar hij toonde genade en liet hem in leven. In 1187 gaf koning Henry William voor het eerst zijn eigen land, want tot die tijd had hij geen eigen bezit gehad.

Toen Henry overleed en Richard koning werd, ontving Richard William graag. Ondanks hun vroegere vijandschap was Richard zo verstandig een man in dienst te nemen wiens macht en reputatie als voorbeeldige ridder alleen maar groeiden. In 1189 trouwde William met Isabel de Clare, dochter van de Graaf van Pembroke, en erfgename van zijn land en titels. Door dit huwelijk werd William een van de rijkste mannen van Engeland, met landbezit in Engeland, Ierland, Wales en Normandië. Hij werd door koning Richard benoemd tot lid van de raad van regenten die hij achterliet toen hij in 1190 op kruistocht ging. Toen Jan Zonderland, de broer van de koning, in 1193 tegen de koning in opstand kwam, bleef William trouw aan de koning. Bij diens terugkeer werd hij benoemd tot marshal, een eretitel die inhield dat hij verantwoordelijk werd voor de militaire huishouding van de koning. Na Richards dood in 1199 werd William door de nieuwe koning Jan officieel benoemd tot Graaf van Pembroke, de titel die zijn schoonvader had bezeten.

William viel tijdelijk in ongenade bij Jan, omdat hij als houder van land in Normandië trouw beloofd had aan de Franse koning. William bleef echter gehoorzaam aan de eed van trouw die hij aan zijn leenheer koning Jan gegeven had, ook toen die dreigde hem zijn land af te nemen. Hij werd weer in genade ontvangen nadat hij enkele oorlogen in Ierland en Wales had gewonnen. In 1215 onderhandelde William namens John met Engelse baronnen die de koning de Magna Carta lieten ondertekenen. Hij probeerde de vrede en stabiliteit in het rijk te waarborgen. Koning Jan was geen goede heerser en zijn regering was een turbulente periode, waarin zowel de Fransen als de Engelse baronnen voor problemen zorgden. William was de stabiele factor in deze tijd. Alle partijen vertrouwden hem, zodat hij vaak goede resultaten haalde bij onderhandelingen.

Toen Jan in 1216 stierf, vertrouwde hij William de taak toe om de troon te verzekeren voor zijn negenjarige zoon Henry III. Hij werd door de raad van baronnen benoemd tot regent. William stierf op 14 mei 1219 en werd begraven in de kerk van Tempeliers in Londen, waar zijn graf nog te zien is. De grafsteen geeft een goed idee van hoe wapenrusting er in de vroege dertiende eeuw uitzag.

Zijn zoon William liet meten na zijn vaders dood een biografie van zijn vader schrijven, L'Histoire de Guillaume le Marechal. Dit boek vergrootte de legende die William Marshal tijdens zijn leven al geworden was, vooral door zijn ridderlijke prestaties te overdrijven. Desondanks is het duidelijk dat Wiliam Marshal van groot belang is geweest voor de geschiedenis van Engeland, en dat ook de zoon van een arme ridder tot grote hoogte kon stijgen.


Bronvermelding:
www.williammarshal.com
Gebruikte illustratie: http://www.britsattheirbest.com/images/h_knight_marshal_2.jpg
_________________________________________________________________________________